Tueurs: paranoia in meesterlijke Belgische misdaadfilm ★★★★☆

De film begint met een aantal archiefbeelden en gereconstrueerde beelden van de dodelijke nacht in 1985. Ze start als een documentaire met audiogetuigenissen op de achtergrond waarin we de Reus zien (wiens identiteit onlangs werd ontmaskerd), maar algauw springen we 30 jaar verder in de tijd naar het heden waar een nieuwe Belgische gangsterbende, onder leiding van Frank Valken, het land terroriseert.

De bende organiseert hun laatste bankoverval waarna alle leden een rustig leventje in het buitenland zouden leiden. Dat krijgt echter een speciale wending wanneer een commando alle getuigen bij die bankoverval vermoordt, waaronder een rechter gespecialiseerd in de Bende Van Nijvel enkele jaren voordien. Het commando stond los van de overval en was dus niet besteld door Frank Valken. Naarmate de film vordert komen we te weten dat het gaat om een heel listig gecoördineerd zaakje waarbij meerdere partijen betrokken zijn.

Tueurs is een heel strakke action-driven film met weinig tijd voor dialoog. Alle personages houden hun emoties en achtergrond voor zich. Er komt weinig blabla en liefdesgedoe bij kijken waardoor we met Tueurs niemand willen en kunnen sympathiseren. Iedereen blijft zeer afstandelijk tegenover elkaar, zelfs binnen de bende en de overheid, en als kijker blijf je zo ook op je hoede.

De grote verdienste gaat naar het krankzinnige verhaal: rollen worden omgedraaid na elke scène, plottwists zijn er bij de vleet en nieuwe choquerende feiten worden op meesterlijke wijze aan het licht gebracht. Het resultaat is een zeer geloofwaardige, complexe vermenging van de standpunten van de bende, de politie en de justitie. De muziek van Clément Dumoulin gooit olie op het vuur(werk). Van plotse politie-zoeklichten tot duistere inside-jobs in de Belgische bossen: het lichtgebruik trekt alle registers open.

Tueurs is duidelijk een Belgische film: François Troukens en Jean-François Husgens zijn regisseurs van dienst. Troukens, die zelf ex-crimineel is en enkele gevangenisjaren achter de kiezen heeft, zorgt voor een bijzonder rauwe, naturalistische insteek. Acteur Kevin Janssens is als sidekick van Valken het boegbeeld van de film, maar draait hier niet op volle kracht. Dat de film zich 100% in België afspeelt, maakt alles griezelig dichtbij en actueel.

Af en toe is er ook een vleugje Belgische humor: wanneer de oudgediende Bende Van Nijvel-magistraat op het begin van de film wordt doodgeschoten bij de bankoverval, staat er doodleuk “Le paradis existe” op de truck achter haar: een tragisch-ironische touch die je meteen voorbereidt op de hel die zou komen.

Wat kon er dan beter? Het acteerwerk van Bérénice Bado en Jean-Louis Sbille, respectievelijk bendelid Julie en minister van Justitie, waren erbarmelijk en storend. Drie keer wordt de bal misgeslagen met te lange shots, maar gelukkig zijn die in het begin en is de spanning voor de rest te snijden in het oneindig durende kat-en-muisspel.

En dat maakt de titel zo interessant: Wie zijn nu de ‘tueurs’? Wie is nu de echte schurk? Wie wordt opgepakt of vermoord om welke reden en zijn er addertjes onder het gras? Wie kan je vertrouwen? François Troukens en Jean-François Husgens wilden koste wat het kost een realistische blitz-film maken en zijn daar wonderbaarlijk in geslaagd. Tueurs is een pure gangsterfilm zonder een letter te veel.