Onafhankelijk tijdschrift voor en door studenten Taal- en Letterkunde aan de Universiteit Gent
Onafhankelijk tijdschrift voor en door studenten Taal- en Letterkunde aan de Universiteit Gent

Cats react to: ‘Music for Cats’: De wetenschap achter species-specific music

Cats react to: ‘Music for Cats’: De wetenschap achter species-specific music
Door Arne Wittevrongel op 1 december 2016
Wetenschappers laten ons graag geloven dat muziek een universele taal is. Muziek vind je namelijk bij alle menselijke culturen terug en de basiskenmerken zijn meestal overeenkomstig. De duidelijkste overeenkomst is natuurlijk dat alle composities ter wereld gemaakt worden vóór en dóór mensen. De kans is dan ook groot dat je geliefde hond of kat helemaal geen fan is van de herrie die je dagelijks door je luidsprekers laat gieren. Dat komt doordat hun hersenen anders zijn opgebouwd, waardoor ze de realiteit op een heel andere manier ervaren. Die inzichten spoorden muzikant en onderzoeker David Teie ertoe aan om te experimenteren met ‘species-specific music’; een project dat in 2009 zelfs ‘idea of the year’ genoemd werd door de New York Times. Jarenlang werkte Teie aan een album dat is afgestemd op de zintuigen van katten. Speciaal voor Dilemma liet ik ‘Music for Cats’ horen aan mijn drie favoriete viervoeters.
David Teie speelde meer dan twintig jaar bij het National Symphony Orchestra van Amerika. Daarnaast hield hij zich ook bezig met componeren, dirigeren en lesgeven. Na al die jaren aan ervaring begon hij zich af te vragen waarom muziek een impact kan hebben op onze emoties. Volgens Teie heeft dat te maken met het feit dat onze hersenen zich al voor een zeer groot deel ontwikkelen in de baarmoeder. In zijn studie getiteld ‘A Comparative Analysis of the Universal Elements of Music and the Fetal Environment’ slaagde hij erin om alle universele kenmerken van menselijke muziek (vooral puls, metrum en melodie) te linken aan geluiden uit de baarmoeder. De conclusie hieruit is dat alle muziek volledig is opgebouwd naar menselijke maatstaven. Maar hoe zit het dan met andere zoogdieren? Teie ging de uitdaging aan en componeerde enkele wetenschappelijk onderbouwde deuntjes voor tamarin-aapjes. De aapjes konden de muziek wel smaken, al vinden mensen het eerder irritant klinken. En zo was in 2009 de eerste vorm van species-specific music geboren!
De beslissing om zijn volgende project aan katten te wijden, was snel gemaakt. Hun muzikale gevoel ontwikkelt zich namelijk op een compleet andere manier, en als huisdieren zijn ze ook nog eens een makkelijk te bereiken publiek. Het is belangrijk om te weten dat het brein van een kat vooral vorm krijgt ná de geboorte. De sonische omgeving waaraan de kat in deze cruciale fase wordt blootgesteld, is dus helemaal anders dan bij de mens. De geluiden waarop katachtigen intuïtief en biologisch reageren, zijn dan ook verschillend: ze hebben het meer voor omgevingsgeluiden zoals zogen, spinnen en het fluiten van vogels. Met deze informatie en de hulp van een team dierwetenschappers, ging David Teie vervolgens op zoek naar de bouwstenen voor de eerste kattenmuziek. Een kleine maand geleden – na jaren van onderzoek en een enorm succesvolle Kickstarter-campagne – werd het langverwachte album ‘Music for Cats’ dan eindelijk uitgebracht. Het bevat 50 minuten aan rustgevende muziek, bedoeld om de zintuigen van je fluffy friend te prikkelen. Maar ook jij kan ervan genieten, want de traditionele bouwstenen van menselijke muziek blijven aanwezig. Op die manier bezorgt Teie ons de ultieme bonding experience tussen beestje en baasje.
Maar wat vinden katten nu zelf van het album? Een onafhankelijke studie aan de Universiteit van Wisconsin toonde aan dat zes op de tien katten een duidelijke voorkeur vertonen voor species-specific music. Onderzoekers bestudeerden indicaties van genot en maten de tijd die nodig was voor katten om te reageren op zowel mensen- als kattenmuziek. De meeste dieren ervaarden aanvankelijk alleen interesse, maar werden al snel gekalmeerd door de liedjes. Toch is ‘Music for Cats’ niet voor iedereen. Net als mensen zijn ook katten soms lastige klanten als het op muziek aankomt. Sommige katten uit het onderzoek hadden meer tijd nodig om aan het nieuwe fenomeen te wennen. David Teie besluit dat muziek dus voor alle zoogdieren als een ‘acquired taste’ beschouwd kan worden. Hij hoopt vooral dat zijn muziek het leven van de diertjes kan verrijken. Misschien kan het zelfs helpen om angstige of verwaarloosde asielkatten sneller op hun gemak te stellen. In de toekomst zou Teie graag species-specific music naar zoogdieren in gevangenschap brengen. Het aantal diersoorten op aarde daalt elke dag, en sommige kunnen we enkel nog in leven houden door ze op te sluiten. Als we het leven van die dieren aangenamer kunnen maken met muziek, wil David Teie dat absoluut proberen.
Over de auteur
Scriptor 16-17, samen met Serafina. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat scriptor2 vaak leuker is dan scriptor1.