Onafhankelijk tijdschrift voor en door studenten Taal- en Letterkunde aan de Universiteit Gent
Onafhankelijk tijdschrift voor en door studenten Taal- en Letterkunde aan de Universiteit Gent

Mentale gezondheid en sociale media: een wisselwerking?

Mentale gezondheid en sociale media: een wisselwerking?
Door Mona Bronsema op 15 november 2018
Meerdere keren per dag check ik Instagram en Twitter. Leeftijdsgenoten met veel volgers springen al gauw in het oog. Wanneer ik ze volg, merk ik al snel dat heel erg veel mensen zich herkennen in wel heel erg persoonlijke tweets. Ik krijg verschillende kanten van een onbekend iemands leven te zien. Gek is dat eigenlijk. Het is een cliché; maar vroeger was dit gewoon ondenkbaar. Het leek me interessant om een gesprek aan te gaan met enkele van mijn favoriete ‘influencers’ (?), ‘populaire twitteraars’ (?), ja, hoe noem je hen nou eigenlijk? Opmerkelijk is dat ik ze enkel ken via sociale media: hun bereik is dus groot.
Over sociale media en de mentale gezondheid van onze generatie.
Irene Beaufays
Je plaatst vaak tweets die je gevoelens van het moment verwoorden (bijvoorbeeld: dat je in een huilbui zit). Vanwaar komt die drang om dat met je volgers te delen?
“Voor mij is Twitter een soort uitlaatklep. Ik heb vaak het gevoel dat het me wel helpt om die tweets te zetten. Ik zal ook wel mijn gevoelens uiten aan de mensen in mijn naaste omgeving, maar vaak krijg je dan advies of hulp. Die hulp heb ik soms niet nodig. Gewoon af en toe mijn hart kunnen luchten helpt mij heel goed en dat lijkt te lukken op Twitter.”
Je volgers kunnen zich soms misschien herkennen in jouw tweets. Ben je je bewust van de invloed die je hebt?
“Soms is het heel gek dat ik een tweet zet over een – inderdaad – huilbui of andere zaken en dat die tweet dan een groot aantal retweets krijgt. Ik ben dan vaak een beetje in shock dat zo veel mensen zich zo voelen. Ergens is dat voor mij een geruststelling omdat ik dan het gevoel heb dat ik niet alleen ben. Aan de andere kant heb ik dan vaak een raar gevoel wanneer mensen zich herkennen omdat ik het niemand gun zich zo te voelen. Zelfs die kleine dipjes gun ik niemand, ook al hoort dat bij het leven
Wat ik heel belangrijk vind, is dat mensen beseffen dat het niet allemaal rozengeur en maneschijn is. Ik zet zulke tweets absoluut niet bewust of met de intentie te tonen dat het leven soms heel lastig is, maar als ik dan soms reacties krijg van mensen die blij zijn dat ik ook de ‘stomme’ kant van het leven durf te uiten, besef ik wel weer wat die tweets kunnen doen.”
Ik heb ook gemerkt dat je een lange tijd van Twitter en sociale media in het algemeen bent verdwenen. Had dat iets te maken met de liefdesbreuk die je toen te verwerken had?
“Gedeeltelijk! Ik sukkelde al een tijd met het gevoel wie ik wou zijn en wat ik nu net wou in het leven. De breakup was toen de druppel om me toch maar even te distantiëren van de virtuele wereld. Sociale media is een heel groot cadeau voor (en misschien ook van) onze generatie, maar het heeft absoluut ook slechte kanten. Het is zo makkelijk en zo snel gebeurd om jezelf te vergelijken met anderen. Ik ga bewust om met Instagram, dat heb ik ook wel geleerd uit de afgelopen jaren. Instagram kon mij vroeger heel ongelukkig maken door het constante vergelijken met ‘mooiere mensen’ of ‘mooiere levens’. Ondertussen besef ik dat ook die mensen niet het perfecte leven hebben. Ik volg nu enkel nog de kanalen waar ik oprecht gelukkig van word. Tijdens de break-up was het zien van al die gelukkige koppeltjes niet echt bevorderend om erover te geraken.”
Je hebt ook een blog op Tumblr (zonnedroom.tumblr.com) waar je daadwerkelijk vragen over dingen zoals liefde beantwoordt. Hoe is dat gegroeid?
“Geen idee eigenlijk! Ik sta er altijd voor open om mensen te helpen. Het gebeurt ook regelmatig dat mensen een berichtje sturen via Twitter voor raad en dergelijke. Het handige aan Tumblr is natuurlijk dat die anoniemknop bestaat.
Ik begrijp heel goed dat raad van een vreemde soms echt kan helpen. Ik ben heel open over wat ik allemaal meemaak net omdat ik mensen wil helpen en uiteindelijk is het toch heel moeilijk om je leven nog geheim te houden ten tijde van sociale media. Wat is privacy uiteindelijk nog anno 2018?”
Hoe zie jij jezelf nog evolueren op sociale media in de toekomst?
“Ik hoop dat ik sommige mensen echt daadwerkelijk help door zo open te zijn en mijn gevoelens te uiten. Wat volgers erbij mag altijd. Ook al draait het leven natuurlijk niet rond de volgers, af en toe wat zelfpromo mag toch wel.
Ik heb absoluut niet de intentie om een grote influencer te worden of wat dan ook. Twitter ga ik altijd blijven zien als mijn uitlaatklep en Instagram vind ik nu eenmaal gewoon heel leuk. Zoals ik eerder al zei, kan sociale media een heel groot cadeau zijn, maar eveneens een vloek. Mijn doel is om sociale media te blijven zien als dat cadeau. Grootse dingen hoeven daar niet uit te komen.”
Martyna Majchrzak
Je hebt erg veel volgers op Twitter. Hoe is dat aantal gegroeid?
“Ik was actief op Twitter en Instagram vanaf de introductie van de apps in België. Zelf was ik toen nog heel jong, dus ik wist niet goed welke content ik erop moest plaatsen. Ik kreeg geleidelijk aan volgers omdat ik gewoon mezelf durfde te zijn en eerlijk was over gevoelige topics. Ik was ook heel eerlijk over mijn eetstoornis en body image, en denk dat veel meisjes en jongens zich daaraan konden spiegelen. Vanaf een bepaald moment kreeg ik er continu volgers bij, en nu zit ik plots aan 11 000.”
Je hebt een eetstoornis overwonnen en je bent daar, zoals je zelf zegt, vrij open over op je sociale media. Is dat zo omdat je je volgers wilt waarschuwen voor het gevaar?
“Ik wou in de eerste plaats eerlijk zijn met mezelf en de mensen rondom mij. Iedereen wist dat ik een eetstoornis had maar heel weinig mensen durfden er iets over te zeggen. Er hing een taboe rond en ik wenste dat te doorbreken. Zo greep ik dus naar sociale media, want ik had mij al lang genoeg geschaamd. Ik beschreef de stem in mijn hoofd, mijn zelfbeeld en de drang naar controle. In een korte tijd kreeg ik enorm veel respons van meisjes en jongens die er ook al jaren mee worstelden. Ze vonden het een opluchting dat er eindelijk over gepraat werd, en ik voelde mij ook niet meer alleen. Ik deelde tips die mij hielpen beter te worden, en luisterde ook naar anderen die in hetzelfde gevecht zaten.”
Heeft sociale media een invloed gehad op jouw eetstoornis? Positief of negatief?
“In het begin negatief, omdat ik mezelf spiegelde aan fitnessmodellen die elke dag ultragezond aten en superveel sportten. Ik wou ook zo zijn, alleen kon ik geen gezonde balans vinden en ging het volledig mis. Ik vond ook snel tips om nog meer af te vallen en challenges zoals “”geen koolhydraten voor een maand”. Ik trok het dan door naar twee jaar. Sociale media hebben eveneens een grote rol gespeeld in mijn recovery. Ik koos er bewust voor om bepaalde accounts te ontvolgen en mij te focussen op positieve dingen. Zo vond ik ook meisjes terug die hun eetstoornis hadden overwonnen en online tips deelden. Ik zag een soort voorbeeld in hen en besloot hetzelfde te doen voor anderen.”
Op Curious Cat (dit is een site à la ask. fm waar je anoniem vragen aan iemand kunt stellen) ontving je soms wel eens negatieve berichten. Hoe ga je daar mee om? Heeft dat een invloed op jouw zelfvertrouwen?
“Curious Cat was een enorme fout. Het is erg schadelijk voor je zelfbeeld en het neemt kostbare tijd in beslag die je in iets nuttigs kan steken. Als er één ding is waarvan ik spijt heb, dan is het een Curious Cat profiel aanmaken. Ik wou oorspronkelijk enkel serieuze vragen beantwoorden die anderen ook iets konden opleveren. Ik werd echter snel meegesleept in een neerwaartse spiraal van negativiteit. Er zijn nu eenmaal mensen die je slecht willen doen voelen, en Curious Cat geeft ze een platform om dat te doen. Zoiets doe ik nooit meer. Als mensen oprecht vragen hebben mogen ze me contacteren via mail of DM.”
Kan je op dit moment zeggen dat je gelukkig bent? En heb je advies voor volgers die dat niet zijn?
“Ik kan oprecht zeggen dat ik gelukkig ben. Mijn leven is niet altijd rozengeur en maneschijn maar ik zou er niets aan willen veranderen. Ik heb mensen om me heen die me graag zien, een vriend waar ik een toekomst mee wil opbouwen, ik doe dagelijks kleine dingen waar ik gelukkig van word en ik ben zowel mentaal als fysiek gezond. Wat zou ik nog meer wensen? Ik denk dat mensen zich te hard focussen op alle slechte dingen in hun leven. Dat deed ik vroeger ook. Te veel tijd steken in het negatieve. Je hebt al zo weinig tijd op deze aarde, probeer ervan te genieten. Doe je ding, wees jezelf en steek je tijd in mensen die om je geven, niet in mensen die niets voor je betekenen. Zet jezelf elke dag weer opnieuw op de eerste plaats, je eigen geluk is prioriteit.”
Noke Dirven
Je hebt borderline. Hoe was het om te ontdekken dat je een persoonlijkheidsstoornis had?
“Het was heel dubbel om de diagnose te krijgen. Ik kreeg mijn diagnose tijdens een gesprek met een psycholoog op de PAAZ (psychiatrische afdeling algemeen ziekenhuis) en ik weet nog dat ik gewoon ijzig koud voor me uit zat te staren, geen emotie, niet echt een reactie van mijn kant. Maar toen mijn mama een uurtje later belde, barstte ik wel in tranen uit. Tranen van ontlading, er viel een soort van last van mijn schouders. Eindelijk had ik een antwoord gekregen voor mijn gedrag/reacties/acties/gevoelens van de voorbije jaren. Alles leek op zijn pootjes te vallen. Ik moet wel zeggen dat ik ook boos was, boos omdat het mij moest overkomen, boos op mezelf omdat het een deel van mij is. Langs de andere kant kan je niet boos zijn op jezelf omdat het zo gegroeid is, maar toch was ik boos. Uiteindelijk kan ik alleen maar dankbaar zijn dat ik die diagnose gekregen heb omdat ik vanaf dat moment gericht kon gaan zoeken naar hulp. Borderline en persoonlijkheidsstoornissen in het algemeen, zijn heel complex en daar heb je gespecialiseerde, gerichte hulp voor nodig.”
Je bent heel open tegenover je volgers over je psychologische kwetsbaarheid en hebt eveneens een blog waarin je uitlegt wat je stoornis inhoudt en ook ‘schrijfsels’ deelt. Van waar komt die ‘nood’?
“Er zijn verschillende redenen waarom ik met die blog gestart ben; eerst en vooral voor mezelf eigenlijk. Het hielp mij om het te aanvaarden. Als ik erover sprak dan was het er ook effectief, dan kon ik het niet blijven negeren. Verder kreeg ik heel vaak berichtjes van mensen die het psychisch ook heel moeilijk hebben en door dingen te schrijven en te delen met de wereld probeer ik op die manier ook andere mensen een hart onder de riem te steken. Het is altijd fijn om te zien dat je niet alleen bent, dat er nog anderen zijn die elke dag strugglen. En ik vind het sowieso belangrijk dat erover gepraat wordt, zolang mensen erover gaan zwijgen, psychische kwetsbaarheden gaan negeren/ minimaliseren blijft er een taboe rond en dat probeer ik toch mee te doorbreken.”
Zie je sociale media als iets bevorderend om om te gaan met jouw borderline?
“Nee, niet echt eigenlijk, ik heb een hele goede vriendin met borderline en vooral veel met haar praten werkt voor mij bevorderend. Sociale media helpt mij niet echt als het gaat over mijn borderline maar als het gaat over depressie dan haal ik daar wel steun uit, denk ik. ”
Je hebt ook in een instelling gezeten (verbeter me als ik fout ben) en staat op de wachtlijst om terug opgenomen te worden. Hoe kijk je daar naar?
“Ik heb nog niet in een instelling gezeten maar ben wel opgenomen geweest op de PAAZ, dat is de psychiatrische afdeling van een ziekenhuis. Een opname daar is een soort van crisisopname die vooral dient om weer tot rust te komen, alles op een rijtje te kunnen zetten, je af te schermen van de buitenwereld ... Het klopt dat ik nu op een wachtlijst sta voor een volgende opname: een opname gespecialiseerd in persoonlijkheidsproblematiek. Ik sta nu zo’n tweetal maanden op die lijst en ik tel echt de dagen af, ik kan niet wachten tot ik in opname kan. Dat klinkt misschien een beetje raar maar ik voel wel dat ik er echt nood aan heb. Ik ben op een punt in mijn leven dat ik echt verder wil gaan en dat lukt niet zolang ik op dezelfde moeilijkheden blijf botsen. ”
Hoe ga je om met eventuele haatberichten (die je soms ook krijgt)?
“In het begin raakte me dat wel maar vaak zijn die berichten anoniem en dat maakt het echt al veel makkelijker om daarmee om te gaan. Eerst reageerde ik op alle negatieve berichten en probeerde ik me te verantwoorden voor de stomste dingen. Toen heb ik gewoon besloten om elk negatief bericht direct te verwijderen en ik voel mij daar nu echt veel beter bij!”
Mona Bronsema
Over de auteur